موم
یک شمع مومی.
موم ماده‌ای زردرنگ و نرم و بسیار قابل جذب است که معمولاً آن را زنبور عسل تولید می‌کند. موم‌ها حاوی استرها،اسیدها و الکلهای بسیار چرب هستند که گاهی اوقات دارای هیدروکربن‌های آزاد می‌باشند. موم ماده‌ای با ثبات و بسیار مقاوم در برابر رطوبت است؛ در صورتی که در برابر حرارت و فشارهای مکانیکی ماندگاری ای ندارد. از پیش از میلاد تاکنون موارد استفاده از موم به عنوان بست، لایه محافظ، مات‌کننده،چسب، واسطه قالب گیری، مدل سازی، مقاوم‌سازی و غیره می‌باشد.
موم واژه‌ای فارسی است و در عربی از واژهٔ «شمع» بدین منظور استفاده می‌شود. امروزه واژهٔ شمع (به عنوان وام‌واژه) در زبان فارسی معنی دیگری یافته‌است..
ویژگی‌ها شمع
موم‌ها در دمای اتاق جامدند، در الکل و آب غیرمحلولند و در اتر و سولفوردوکربن قابل حل می‌باشند و در حرارت شصت درجه ذوب می‌شوند.
در آمریکای جنوبی گیاهی با نام نخل موم یا سروکسیلن وجود دارد که موم آن را به جای موم زنبور عسل مورد استفاده قرار می‌دهند. (از گیاه‌شناسی ثابتی صص ۷۳-۷۵).
استریدها و سریدهای موم بر اثر محلول الکلی پتاس صابونی می‌شوند و الکلهای مختلف و اسیدهای چرب تولید می‌کنند. الکلهایی که بدین وسیله از موم جدا شود در نباتات مختلف متفاوت است. از موم زیتون و آلو، ایپورانول استخراج می‌شود. در موم‌های پنبه‌دانه و الیافی که برای پارچه‌بافی مصرف می‌شود، الکل کرنوبیک و در کتان و رازک، الکل سریلیک و بالاخره در موم نباتات دیگر الکلهای دیگری وجود دارد. موم گلبرگهای گل سرخ دارای هفت نوع گوناگون از این هیدروکربون‌هاست. (گیاه‌شناسی ثابتی ص ۷۴)..
انواع گوناگون شمع
موم ها عموماً به چهار گروه دسته بندی می‌شوند:
موم‌های عسلی
موم‌های نفتی
موم‌های نباتی یا گیاهی
موم‌های مصنوعی یا سنتزی
موم عسل bee wax
این موم از ذوب کردن لانهٔ زنبور عسل به دست می‌آید که نقطه ذوب آن بین ۶۰تا ۶۳ درجه سلسیوس می‌باشد. معمولاً این نوع موم را به رزین و روغن می‌افزایند و یکی از مناسب‌ترین نوع برای مصارف هنری می‌باشد. به تنهایی نوعی بست به حساب می‌آید و مقاوم‌ترین نوع بست در مقابل رطوبت و هوا می‌باشد. در حرارت بالاتر از ۶۳ درجه تیره تر می‌شود ولی زرد نمی‌شود. در برابر اسیدهای موجود در هوا هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد. شرایط آب و هوایی و جوی بر آن تأثیر چندانی ندارد. در استفاده از آن به عنوان نقاشی‌های روی مرمر باعث خوردگی سنگ مرمر می‌شود ولی نقاشی چندان تغییر نمی‌کند. بهترین نوع موم عسل، بره موم است که از کندو‌هایی که نوزاد هنوز از تخم بیرون نیامده است به دست می‌آید و به رنگ سفید آج می‌باشد.
موم‌های نفتی kevosene waxes
موم‌های نفتی بسیار مقاوم محکم و با دوام بوده و در طی روند تصفیه روغن‌ها به دست می‌آیند. منحنی این دسته از موم‌ها به وزن مولکولی آنها بستگی دارد که قابل تنظیم است بنا بر این امکان تولید موم‌هایی با نقطه ذوب متفاوت وجود دارد. موم را می‌توان به‌طور کلی نوعی پلی اتیلن با وزن مولکولی پایین به حساب آورد. موم‌های معدنی یا هیدرو کربنی را به سه دسته تقسیم بندی می‌کنند:
# موم‌های معدنی یا پارافینی از تصفیه روغن‌های سبک به دست می‌آیند و به شکل کریستالی، سفید نسبتاً سفت، شفاف و جامد دارند و مخلوطی از هیدروکربن‌های اشباع شده با تعدادی اتم کربن بالا هستند. کاربرد این نوع موم‌ها در تهیهٔ مجسمه‌های مومی،شمع سازی، پوشش محافظ اشیای باستانی، روکش فلزات حکاکی شده، اندود کاغذ و مقوا،قالب گیری سرد و آستر کاری نقاشی هنری و دیواری، چوبی و غیره استفاده می‌شوند.
# موم‌های میکرو کریستالی (موم ریز) از تصفیه روغن‌های سنگین موم‌های کریستالی به دست می‌آیند . به رنگ سفید تا قهوهای کریستالی ریزی هستند. قابل استفاده در تایر، لاستیک، شمع، صفحات پوششی شیروانی و ریخته گری. ترکیبی از پارافین وکس و میکرو کریستالین وکس در لاستیک و تایر شایع است .
#موم‌های نیمه کریستالی اهمیت این نوع موم‌ها بسیار کمتر از موم‌های پیشین می‌باشد.
موم‌های گیاهی plant waxes
موم‌های گیاهی از برگ‌ها، مواد ترشح شده از درخت‌ها حاصل می‌شوند برخی از این‌ها عبارتند از:
موم Baybery نوعی موم گیاهی معطر است که در درجه اول در تولید شمع‌های معطر مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقطه ذوب آن 39-42 درجه سانتی گراد (102-120 °F) می‌باشد .
موم ژاپنی Japan wax با نام‌های موم سماق یا پیه ژاپنی نیز شناخته می‌شود . این نوع موم در شمع ، صنایع دارویی ، آرایشی بهداشتی ، مداد رنگی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد . این نوع موم در بنزن ، اتر ، نفتا محلول و در آب سرد و اتانول نامحلول می‌باشد. نقطه ذوب این موم 45-53 درجه سانتی گراد (124 °F) می‌باشد .
موم Triadica sebifera که به عنوان sebiferum Sapium یا پیه چینی شناخته شده است، از این نوع موم در طب گیاهی برای درمان جوش استفاده می‌شود .
موم‌های سنتزی synthetic waxes
موم‌های سنتزی یا مصنوعی ترکیبی از موم‌های طبیعی یا نفتی با مواد مختلف هستند که کارایی یا منحنی آن هارا در برابر حرارت یا فشارهای مکانیکی و مصارف گوناگون بالا می‌برد. برخی از مهمترین این موم‌ها:
موم قرطانجی نوعی موم که در دمای پایین‌تر از ۹۶ درجه سانتی گراد ذوب نمی‌شود و ترکیبی از ۵۰ گرم موم خالص و ۵۰۰ سانتی نتر مکعب آب مقطر جوشیده شده و حدود ۵ گرم جوش شیرین است. به گونه‌ای می‌توان گفت نوعی صابون به دست می‌آید که با افزودن ۱۰ درصد کلرید منیزیوم و حل کردن آن نوعی موم قرطانجی به دست می‌آید. این موم دارای استحکامی در حد نان خشک است.
موم پلی اتیلن گلیکول پلی اتیلن گلایکولها (به انگلیسی: Polyethylene glycol) از خانواده پلیمرهای خطی هستند و یک ترکیب اتر با انواع استفاده‌های صنعتی و پزشکی است. از واکنش افزایشی گاز اتیلن اکساید با مونو اتیلن گلایکول یا دی اتیلن گلایکول تشکیل شده‌است. فرمول کلی برای پلی اتیلن گلایکول H(OCH2CH2)nOH است که n میانگین تعداد گروههای اتیلن اکساید است. گریدهای مختلف پلی اتیلن گلایکول به وسیله جرم مولکولی متوسط آن مشخص می‌شود. به عنوان مثال PEG400شامل توزیع پلیمرهای دارای وزن مولکولی متوسط ۴۰۰ است که به‌طور مشابه متوسط تعداد تقریبی گروههای تکراری گاز اتیلن اکساید برابر ۹ است. بسته به متوسط جرم مولکولی ، پلی اتیلن گلایکولها می‌توانند در شرایط استاندارد به صورت مایع یا جامد باشد.
ورنی موم کاربرد آن به عنوان پوشش آثار هنری می‌باشد که به صورت‌های مختلفی ساخته می‌شود.
موم کازمولویید اچ۸۰۱ گونه‌ای موم سنتزی که به عوان محافظ برای سنگ به همراه موم میکرو کریستال که در تولوعن، گزیلن و الکل سفید حل شده‌است یا به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موم در مرمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع دیگر موم ها
موم گیاهی که در اندام‌های مختلف گیاهی (ساقه و برگ و میوه) به وجود می‌آید، مانند موم موجود در سطح برگ کلم و کاکتوس و برگ نیشکر و غیره. در درخت نخل موم یا سروکسیلن مقدار موم به حدی زیاد است که آن را استخراج می‌کنند و به آن موم خرما نیز گویند.
موم معدنی که از گیاهان فسیل‌شده خصوصاً تورب‌ها به دست می‌آید. توضیح اینکه در اطراف تشکیلات نفتی قسمی موم معدنی زردرنگ یا قهوهای به دست می‌آید که به اوزوکریت موسوم است و آن جز مومیائی است.
موم حیوانی ماده‌ای است که از چهار جفت غده مترشحه موم که در داخل شکم زنبور عسل کارگر است به دست می‌آید. زنبورهای عسل این موم را جهت ساختن حجرات لانه‌های خود به کار می‌برند. برای استخراج این موم معمولاً عسل را تصفیه می‌کنند و موم را به دست می‌آورند. این همان ماده چسبنده‌است که در عسل است و آن را نخورند. خواص شیمیایی این موم نیز مشابه با موم گیاهی است.
موم دریگر واژه ها ویکی انگلیسی
موم
شمع ها یک کلاس متنوع از ترکیبات ارگانیک هستند که لیفوفیل، جامد قابل خوابیده در نزدیکی دمای محیط هستند. آنها شامل الکل ها و لیپید های بالاتری هستند که معمولا با ذوب شدن بیش از 40 درجه سانتیگراد (104 درجه فارنهایت)، ذوب شدن برای به دست آوردن مایعات ویسکوزیته کم است. واکسها در آب حل نشده است، اما در حلال های آلی، غیر قطبی حل می شوند. موم طبیعی از انواع مختلف توسط گیاهان و حیوانات تولید می شود و در نفت تولید می شود.
علم شیمی
شمع مارک Ceroline برای کف و مبلمان، نیمه اول قرن بیست و یکم. از مجموعه Museo del Objeto del Objeto
شمع ها ترکیبات ارگانیک هستند که به طور مشخص شامل زنجیره های آلکالی طولانی هستند. آنها همچنین ممکن است شامل گروه های عملکردی مختلف مانند اسیدهای چرب، الکلهای زنجیره ای اولیه و ثانویه، اوراق قرضه غیر اشباع، آروماتیک، آمید، کتون و آلدئیدها باشند. آنها اغلب اسید های چرب نیز دارند. واکس های مصنوعی اغلب هیدروکربن های طولانی (آلکانی ها یا پارافین ها) هستند که گروه های کاربردی ندارند.
شمع گیاهی و حیوانی
شمع ها توسط بسیاری از گیاهان و حیوانات تولید می شوند. این موجودات حیوانی معمولا شامل استرهای موم مشتق شده از انواع اسید های کربوکسیلیک و الکل چربی هستند. در واکسهای گیاهی، مخلوط های مشخصی از هیدروکربن های غیر آهنی ممکن است بیش از استرها غالب باشند. [2] ترکیب این ترکیبات نه تنها به گونه ها بستگی دارد، بلکه در موقعیت جغرافیایی ارگانیسم قرار می گیرد.
شمع های حیوانی
موم حیوانات شناخته شده موم زنبور عسل است، اما حشرات دیگر ترشحات (انتشار) موم. یکی از اجزای اصلی موم زنبور عسل که در ساخت لانه زنبوری مورد استفاده قرار می گیرد، استریمریکیل پالمیتات است که یک استر از ترایکتانول و اسید پالمیتیک است. نقطه ذوب آن 62-65 درجه سانتیگراد است. اسپرمیته در مقادیر زیاد در روغن سر نهنگ اسپرم اتفاق می افتد. یکی از اجزای اصلی آن، استیل پالمیتات، یکی دیگر از اسید های چرب و الکل چرب است. لانولین موم حاصل از پشم است که شامل استرها استرول است.
شمع کارخانه
گیاهان شمع را به واسطه و بر روی سطح کایکت های آنها ترشح می کنند، به عنوان راهی برای کنترل تبخیر، تجمع و هیدراتاسیون. [3] موم اپیکوتیکولار گیاهان ترکیبی از هیدروکربن های آلیفاتیک زنجیره طولانی حاوی آلکان ها، الکل استرها، اسید های چرب، الکل های اولیه و ثانویه، دیول ها، کتون ها، آلدئیدها است. [2] از دیدگاه تجاری، مهمترین موم گیاهی، موم کارناوب است، موم سختی که از کوپرنیکا پونیمفرای برزیل به دست می آید. حاوی ester myricyl cerotate، آن را از بسیاری از برنامه های کاربردی مانند شیرینی و سایر پوشش های مواد غذایی، ماشین و مبلمان لهستانی، پوشش نخ، و موم سوارکاری. دیگر انواع واکسن های سبزیجات تخصصی شامل موم candelilla و موم ماکیریگری هستند.
اصلاح شمع و گیاه و حیوانات
شمع ها یا روغن های بر پایه گیاه و حیوانی می توانند از طریق اصلاح شیمیایی انتخابی برای تولید واکس هایی با خواص مطلوب تر از موارد موجود در مواد اولیه اصلاح نشده، مورد استفاده قرار گیرند. این رویکرد به رویکردهای شیمی سبز از جمله متاتززن الفین و واکنشهای آنزیمی اشاره دارد و می تواند برای تولید موم از مواد اولیه ارزان قیمت مانند روغن های گیاهی استفاده شود.
شمع های تولید شده از نفت
موم پارافین
اگر چه بسیاری از موم طبیعی حاوی استرها، واکسهای پارافین، هیدروکربن ها هستند، ترکیبات آلکانی ها معمولا در یک سری همولوگ از طول زنجیره ای هستند. این مواد، بخش قابل توجهی از نفت را تشکیل می دهند. آنها با تقطیر خلاء تصفیه شده اند. واکسن پارافین مخلوطی از اشباع n- و ایزوالکان، نفتا و ترکیبات آروماتیک آلکیل و نفتین است. یک ترکیب شیمیایی پارافین آلکانی شامل هیدروکربن ها با فرمول کلی CnH2n + 2، مانند Hentriacontane، C31H64 است. درجه انشعاب تأثیر مهمی در خواص دارد. موم میکرو کریستالی یک موم بر پایه نفت تولید شده کمتر است که دارای درصد بالایی از هیدروکربن های ایزو آپافافیک (شاخه ای) و هیدروکربن های نفتن است.
میلیون ها تن واکسن پارافین تولید می شوند سالانه. آنها در غذاها (مانند آدامس و بسته بندی پنیر)، در شمع و لوازم آرایشی و بهداشتی، به عنوان پوشش های غیر چوب و ضد آب و در بلور استفاده می شود.
موتان مونتن
موم مونتن یک موم فسیلی است که از زغال سنگ و سنگ قیمتی استخراج شده است. این بسیار سخت است، منعکس کننده غلظت بالا اسیدهای چرب اشباع شده و الکل. اگر چه قهوه ای مایل به قهوهای مایل به قرمز است، آنها می توانند برای تولید محصولات تجاری مفید، تمیز و سفید شوند.
پلی اتیلن و مشتقات مرتبط
از سال 1995، حدود 200 میلیون کیلوگرم در سال مصرف شد.
شمع موم
واکس پلی اتیلن با استفاده از یکی از سه روش تولید می شود:
1- پلیمریزاسیون مستقیمی از اتیلن (ممکن است شامل هم مینرال ها باشد)؛
2- تخریب حرارتی رزین پلی اتیلن با وزن مولکولی بالا؛
3- بازیابی قطرات وزن مولکولی کم از تولید رزین با وزن مولکولی بالا.
هر تکنیک تولید، محصولاتی با خواص کمی متفاوت را تولید می کند. خصوصیات کلیدی واکس پلی اتیلن با وزن مولکولی کم چگالی، چگالی و نقطه ذوب است.
واکس پلی اتیلن تولید شده توسط تخریب یا بازیابی از جریانهای رزین پلی اتیلن حاوی مقادیر بسیار کم مولکولی است که باید برای جلوگیری از تخلیه و خطر بالقوه آتش سوزی در طول استفاده از آنها حذف شود. واکسهای پلی اتیلن تولید شده توسط این روش معمولا از قطر وزن مولکولی کمتری برخوردار می شوند تا دمای فلوتا> 500 درجه فارنهایت (> 260 درجه سانتیگراد) تولید شود. بسیاری از گیاهان رزین پلی اتیلن وزن مولکولی کمتری را که اغلب به عنوان واکنش کم پلیمر (LPW) نامیده می شوند تولید می کنند. LPW نامنظم است و شامل الیگومرهای فرار، کاتالیزور خورنده است و ممکن است حاوی سایر مواد خارجی و آب باشد. پالایش LPW برای تولید موم پلی اتیلن شامل حذف الیگومر ها و کاتالیزور خطرناک است. تصفیه مناسب LPW برای تولید موم پلی اتیلن بسیار مهم است هنگام استفاده در برنامه های مورد نیاز FDA یا سایر گواهینامه های قانونی.
استفاده می کند
واکسها عمدتا به عنوان اجزای ساختار پیچیده، اغلب برای پوشش ها، به صورت صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. [3] استفاده اصلی از واکسهای پلی اتیلن و پلی پروپیلن در تشکیل رنگهای پلاستیک است. واکسها اثرات مات شدن را تحمل می کنند و مقاوم در برابر رنگ را می پوشانند. واکس پلی اتیلن به صورت جوهر به صورت پراکنده برای کاهش اصطکاک گنجانده شده است. آنها به عنوان عوامل آزاد، به عنوان عامل لغزش در مبلمان استفاده می شود و مقاومت خوردگی را تضمین می کنند.
شمع ها
واکس هایی مانند موم پارافین یا موم زنبور عسل و چربی های سخت مانند تالوس برای ساخت شمع ها استفاده می شود که برای روشنایی و دکوراسیون استفاده می شود.
محصولات موم
واکسها به عنوان پوشش و پوشش برای محصولات چوب استفاده می شود. موم موثر به عنوان یک روان کننده در اسلاید کشویی که در آن تماس چوب و چوب اتفاق می افتد استفاده می شود.
استفاده های دیگر
موم آب بندی برای بستن مدارک مهم در قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفت. قرص موم به عنوان سطوح نوشتاری استفاده می شود. انواع موم در قرون وسطی، یعنی چهار نوع موم (Ragusan، Montenegro، Byzantine، Bulgarian)، واکسهای “عادی” از اسپانیا، لهستان و ریگا، واکس و رفع نشده و واکسهای رنگی (قرمز، سفید و سبز) [11] [12] واکسها برای ساخت کاغذ موم، آغشته سازی و پوشش کاغذ و کارت استفاده می شود تا آن را ضد آب و یا آن را به رنگ آمیزی مقاوم و یا تغییر خواص سطح آن. واکسها نیز در جراحی های کفش، بلندی های چوب و بلورهای خودرو به عنوان عامل های قالب گیری قالب در قالب تولید، به عنوان پوشش برای بسیاری از پنیر ها، و برای پارچه های ضد آب استفاده می شود. موم از دوران قرون وسطی به عنوان یک مدل موقت و قابل جابجایی در ریخته گری از دست رفته طلا، نقره و سایر مواد استفاده شده است.
موم با رنگدانه های رنگی افزوده شده به عنوان یک وسیله نقلیه در نقاشی دست ساز استفاده شده است و امروزه در تولید مداد رنگی، نشانگرهای چین و مداد رنگی استفاده می شود. کاغذ کربنی که برای تهیه اسناد ماشین کپی تکراری مورد استفاده قرار گرفت، با کربن سیاه مواجه شده بود که به طور موقت در واکس قرار داشت، به ویژه ماتان ماتان، اما تا حد زیادی توسط فتوکپی و چاپگر کامپیوتر جایگزین شده است. در یک زمینه دیگر، رژ لب و ریمل مژه و ابرو مخلوطی از چربی ها و واکس های مختلف رنگی با رنگدانه ها هستند و هر دو موم زنبور عسل و لانولین در سایر لوازم آرایشی استفاده می شود. موم اسکی در اسکی و اسنوبورد استفاده می شود. همچنین، ورزش گشت و گذار و اسکیت بورد اغلب از موم برای افزایش عملکرد استفاده می کنند.
بعضی از موم ها به عنوان غذای امن در نظر گرفته می شوند و برای پوشاندن تخته های برش چوبی و موارد دیگر که با غذا تماس می گیرند استفاده می شود. موم موم یا موم مصنوعی رنگی برای تزئین تخم مرغ عید پاک در رومانی، اوکراین، لهستان، لیتوانی و جمهوری چک استفاده می شود. موم پارافین برای ساخت شیرینی های شکلاتی استفاده می شود.
موم نیز در گلوله های موم استفاده می شود که به عنوان کمک های شبیه سازی استفاده می شود.
نمونه های خاص
واکس های حیوانی
موم زنبور عسل – تولید شده توسط زنبور عسل
موم چینی – تولید شده توسط حشره مقیاس Ceroplastes Ceriferus
لانولین (موم پشم) – از غدد سباسه گوسفند
موم شلاک – از حشره لاک Kerria lacca
اسپرمیتی – از حفره های سر و نازک نهنگ اسپرم
موم سبزیجات
موم بیبری – از موم سطح میوه های بذر ببری، Myrica faya
موم Candelilla – از بوته های مکزیکی Euphorbia cerifera و Euphorbia antisyphilitica
موم Carnauba – از برگ های نخل Carnauba، Copernicia cerifera
موم کاستور – روغن کاتودا کاتالیزور هیدروژنه
موم Esparto – یک محصول جانبی تولید کاغذ از چمن Esparto (Macrochloa tenacissima)
موم ژاپنی – یک تری گلیسیرید گیاهی (نه یک موم واقعی)، از توت ها از گونه Rhus و Toxicodendron
موم Usicury – از نخل پرتغال برزیل، Syagrus coronata.
موم سبوس برنج – به دست آمده از سبوس برنج (Oryza sativa)
موم سویا – از روغن سویا
موم درخت چای – از دانه های درخت خرما Triadica sebifera.
واکس معدنی
واکس Ceresin
واکس مونتن – استخراج شده از زغال سنگ و زغال سنگ قهوه ای
Ozocerite – در تخت های زغال سنگ یافت می شود
واکس ذغال سنگ نارس
موم نفت
موم پارافین – ساخته شده از هیدروکربن های آلکانی بلند مدت
موم Microcrystalline – با ساختار بسیار خوب بلورین
همچنین نگاه کنید
نقطه ذوب لغزش
استدلال موم و یا “توپ از نمونه موم”، یک آزمایش فکر است که در ابتدا توسط رنه دکارت بیان شده است.
اموزش تزئیین شمع
منبع : ویکی پدیا
دانشنامه نمیک از تمامی هنردوستان ،اساتید ایران برای پیشرفت ایران عزیزمان در تمامی زمینه ها دعوت به همکاری می نماید شما عزیزان با با دادن نظر و ارسال اطلاعات تکمیلی خود در این زمینه برای پیشرفت کشور عزیزمان در علم و فن آوری میتوانید باعث پیشرفت و تکامل کشور شوید
راهای ارتباط با ما
ایمیل : info@nmik.ir
برای سهولت ارسال نظرات و ارتقاء دانشنامه شما همچنین میتوانید متن و عکسهای خود را در وات ساپ با این شماره :09014465636 ارسال نمایید.
با تشکر تیم نمیک
ادامه...
استند گل و گلدان