نمد
نمد
نمد یک پارچه نساجی است که توسط مات کردن، فشرده سازی و فشرده سازی با هم تولید می شود. نمد را می توان از الیاف طبیعی مانند پشم یا پوست حیوانات یا از الیاف مصنوعی مانند الیاف مبتنی بر نفت یا آکریلنیتیل یا پوسته پوسته پوسته شده ساخته شده است. الیاف مخلوط نیز رایج هستند.
نَمَد نوعی بافته سنّتی زیراندازی است که با پشم تولید می‌شود. در فرانسه به آن فوتر می‌گویند..
مقدمه ای بر نمد مالی
روزگاری طنین چهارپاره هایی از این دست، از میان گرد و غبار پشم کارگاههای نمدمالی گوشه و کنار ایران بلند بود و حالا دیر زمانی است که این کارگاه ها متروک مانده اند و تنها غبار زمان روی آنها نشسته است. نمد پیشینه چندین هزار ساله دارد و شاید به جرات بتوان آن را جزو اولین زیراندازهای بشری محسوب کرد . زندگی شهرنشینی امروز دیگر کمتر با چنین صنایعی گره میخورد و اگر خورد گاه از سر تفنن و تنوع سنگها و سرامیک ها این روزها جای فرش های هزار رنگ را میگیرند و موکتها و ماشین باف ها میهمان چند روزه خانه ها می شوند .
اما در این میان هستند کسانی که تمام هم و غم شان را گذاشته اند برای اینکه دست باف ها و نمدمالها فراموش نشوند . نمدهایی که میخواهند هر طور شده با زندگی امروز پیوند بخورند، حالا به هر شکلی در اندازه های کوچکتر به رنگهای شادتر و حتی گاهی وقت ها روی دیوارها شاید چیزی شبیه به تابلو فرش . هنری که به عبارتی منسوخ شده است و نام و نشاناش روز به روز کمتر می‌شود. نمد اصیل، نمد خوب حالا سال هاست که دیگر نیست، نمدهایی که این روزها در کارگاههای نمدمالی تولید می‌شوند از لحاظ کیفیت و پرداخت از کمترین کیفیت برخوردارند .
درگذشته ها و حتی تا حدود ۵۰ سال پیش هم نمد در اکثر نقاط ایران استفاده می شده و به خاطر خاصیتهایی که داشت از محبوبیت زیادی برخوردار بود، اینکه نم را به خود راه نمیداد زمستانها کف خانه را گرم میکرد و تابستانها خنک، زیباترین زیراندازهای نمدی در خانه خانهای بختیاری انداخته می شد و به همین خاطر نمدمالهای این قسمت ظراف
برای تهیه نمد (نمدمالی) عمل بافتن انجام نمی‌شود بلکه با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهم‌رفتن الیاف پشمی می‌شوند. دو خاصیت جعدیابی و پوسته‌ای شدنِ پشم امکان تولید نمد را فراهم می‌کنند.
پشمی که برای تولید نمد به کار می‌رود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است. از صابون و زرده تخم‌مرغ نیز می‌توان برای بهتر شدن کیفیت کار استفاده کرد. مقدار پشمی که برای هرمترمربع نمد لازم است با مقدار پشم لازم برای تولید قالی برابر است اما چون زمان تولید نمد بسیار کوتاه‌تر است (حدود یک روز) قیمت آن پایین است.
نمدمالی در استان‌های مازندران، خراسان، سمنان، چهارمحال و بختیاری و … رواج دارد.
تاریخچه نمد
هنر نمد مالی بیشتر در روستاها و آبادی‌های اطراف دریای خزر که مرطوب و بارانی است مرسوم است. بیشتر شهرنشین‌ها تفاوت میان قالی، قالیچه و نمد را نمی‌دانند و حتی به اشتباه اصطلاح نمد بافی را به جای نمد مالی به کار می‌برند. علت اصلی این اشتباه می‌تواند این باشد که هنر نمد مالی تا به حال مانند هنر بافندگی قالی و گلیم و امثال آن بررسی نشده است و کتابی در مورد این هنر منتشر نشده است. مناطقی که بیشتر دامداری مشغولند نمد مالی و بافندگی قالی بیشتر مرسوم است و از پشم گوسفند و شتر و کرک بز تهیه می‌شود.
از اسناد و مدارک یافت شده در چین دربارهٔ زره، پادری و سپر نمدی آمده‌است. در قبرهای عصر مفرغ آلمان نمدهایی یافت شده‌است. نویسندگان کلاسیک درباره نمد بسیار گفته و آن را به ایران نسبت داده‌اند، در قبرهای سکاهااشیاءنمدی زیادی چون پرده، قالی، عرقچین اسب یافت شده‌است.
روش تولید نمد
ابتدا نقش موردنظر را با پشم‌های رنگی روی یک پارچه کرباس طراحی می‌کنند. سپس پشم حلاجی شده را روی تمام سطح پارچه قرار می‌دهند و پارچه کرباس را می‌پیچند. با ریختن آب جوش بر آن و فشردن مداوم کار، نمد تولید می‌شود. نمد مالی کاری طاقت‌فرسا محسوب می‌شود.
برای مالیدن نمد در نقاط مختلف ایران روش‌های مختلف وجود دارد استفاده از کتیرا در برخی نقاط رایج است برای در هم آمیختن پشم باید محیط را قلیایی کرد برای این منظور می‌توان از صابون یا مایع ظرفشویی استفاده کرد. محیط قلیایی باعث می‌شود نوک رشته‌ها به چند رشته تبدیل شده و بهتر به هم گره میخورنند.
روش نمدسازی
ابتدا پشم را شسته، برای کار فضایی باز یا سرپوشیده را انتخاب می‌کنیم، زمین این قسمت باید کاملاً سفت و هموار باشد و دور از وزش باد باشد. کف زمین را با گونی یا یک تکه پارچه ضخیم می‌پوشانیم، سپس به ترتیب مراحل زیر نمدسازی را شروع می‌کنیم:
یک تنظیم قالب ابتدا با استفاده از روش گرته برداری طرح اصلی را روی گونی می‌اندازیم، سپس با استفاده از تکه‌های پشم‌های رنگ شده نقش مورد نظر را پر می‌کنیم.
دو تنظیم ارتفاع پشم که پشم را با استفاده از یک دست افزار با حرکات سریع می‌زنند تا پشمها روی هم انباشته شوند. وقتی که ارتفاع پشم به اندازه مورد نظر رسید حدوداً یک متر ریختن پشم را متوقف می‌کنیم. چنانچه نا همواری در آن مشاهده شود دوباره با دست افزار شروع به زدن پشم می‌کنیم تا کاملاً یکدست شود.
(دراین مرحله ضمن استفاده از آب خالص از آب و صابون هم می‌توانیم استفاده کنیم که دلیل استفاده از آن این است که بعضی از افراد از نمد مالی به عنوان منبعی برای درآمد استفاده می‌کنند و مجبورند برای سود بیشتر از پشم‌های درجه سه و چهار یا پشم‌های شسته نشده استفاده کنند که باید روزانه هشت تا ده ساعت با دست به مالیدن نمد بپردازند از این رو آب و صابون باعث می‌شود که سطح مورد مالش نرم‌تر شده و آن قسمت از دست که تماس بیشتری با نمد دارد سالم بماند.
سه خیس کردن پشم که در این مرحله روی پشم آب گرم می‌پاشیم به صورت یک نواخت و به آرامی تا آب به سطح زیرین پشم برسد.
چهار آماده کردن پشم برای مالش گونی را از چهار طرف جمع کرده سپس به شکل استوانه‌ای درمی‌آورند و با یک طناب دور آن را می‌پیچند.
پنج لگد کوب کردن پشم طناب پیچ شده که دو یا چند نفر حدوداً یک ساعت آن را لگد کوب می‌کنند.
شش مرحله آخر بعد از تمام شدن مالش طناب‌ها را باز کرده و گونی را دوباره روی زمین پهن می‌کنند، حال پشمها تغییر کرده و به صورت مسطح تغییر شکل داده‌اند، سپس استاد کار ناصافی‌ها را با دست هموا رمی کند و اگر قسمتی از نمد نازکتر باشد آن را با مقداری پشم ترمیم می‌کنند.
رنگهای مورد استفاده در نمدها :
قرمز
سرمه‌ای
مشكی و سفید وبه ندرت سبز
و رنگهای متن نیز ؛ سفید
سفیدبور
مشكی
كبود
جوزی و مشكی تیره می باشد
نقوش نمد :
یك گل
سه گل
پنج گل
هلالی
ترنج وریز لاج
الماسی
گل گرد
چهارگل
بوته جقه‌ای برگ دار و
نقش حیوانات را شامل می شود .
وسایل وابزار :
الف) ابزارهای حلاجی ( كمان حلاجی ، مشته )
ب) ابزارهای نمدمالی ( قالب نمد ، چوب قالب دار ، چوب نراد ، پنجره ، قیچی یا نقش بر ، تخته بزرگ چوبی ، یك رشته طناب یا ریسمان ، ظرف كوچك حلبی، سنگ كوچك مخصوص نگه‌داشتن نوارهای پشمی )
کمان حلاجی
قالب نمد
مشته
نمد مالی
مراحل تولید:
شیوه نمدمالی و تهیه نمد از زمان های گذشته تاکنون تغییری نکرده و در نقاط مختلف تقریباً یکسان است :
جور کردن پشم : ماده اولیه نمد پشم گوسفند و نخستین مرحله شروع کار نمدمالی جور کردن پشم است. در نمدمالي در واقع از خاصيت طبيعي پشم كه عبارت از درهم پيچيدن الياف آن، در اثر رطوبت و فشار است، استفاده ميشود. به عبارت دیگر نمد نسج نابافته ای است که با ایجاد فشار،
رطوبت و حرارت با درگیری و متراکم شدن پشم و کرک از طریق ورز دادن تولید می شود بدون دار، نه تاری در آن به کار رفته و نه پود. به نظر می رسد اولين بار بافندگاني كه الياف پشمي خود را شسته و براي گرفتن رطوبت آن، با چوب دستي ضربههايي به پشم ميزدهاند، موفق به كشف اين خصوصيت پشم و در نتيجه موفق به ايجاد صنعت نمدمالي شده باشند.
معمولاً نمدمالان فعالیت شان را از اوایل فروردین ماه آغاز کرده و در اواخر مهرماه خاتمه می دهند. بهترین پشم در کار نمدمالی٬ پشم شش ماهه اول سال یا بهاره گوسفند و از نژاد مرغوب آن است. برای زمینه نمد نیز بیشتر از رنگ های طبیعی پشم هم چون سفید، سیاه، بور و قهوه ای(شتری) و برای نقوش از پشم های رنگ شده با رنگ های گوناگون استفاده می شود. در این مرحله نمدمالان پشم ها را از لحاظ رنگ و نوع، طبقه بندی نموده و هر کدام را به طور جداگانه شسته و در آفتاب خشک می کنند.
تهیه قالب :
قطع و اندازه فرآورده های نمدی استاندارد نیست و بستگی به درخواست متقاضی دارد و نحوه اندازه گیری آن به وسیله وجب دست انجام می گیرد. در هر کارگاه نمدمالی از قالب های حصیری یا چیق متعددی استفاده می شود. نحوه تهیه قالب به این صورت است که نی جگن و نخ پشمی به اندازه فرآورده مورد درخواست توسط خود نمدمال بافته می شود.
در غیر این صورت به حصیرباف سفارش ساخت داده می شود. نی تنها ابزار نمدمالی است و بدون در اختیار داشتن این حصیرهای نیی عمل نمدمالی غیرممکن است. اما در حال حاضر هم نمدمالان به جای حصیر از کیسه های پلاستیکی استفاده می کنند و تا چند سال گذشته از گونی بهره می بردند.
حلاجی پشم :
ساختن يك قطعه نمد معمولا يك روزه انجام ميشود و نمدمالان بیشتر به صورت دو نفره كار ميكنند. صبح تا ظهر به حلاجي پشمها ميگذرد و بعد از ظهر كار اصلي شروع ميشود. در این مرحله نمدمال پشم جور شده را توسط شانه و کمان و هشته، حلاجی کرده تا به طور کامل آماده مالیدن گردد. اما در بعضی از مناطق قبل از حلاجی با دست آن را به کارگاه های پشم ریسی می دهند تا به طور جداگانه هر کدام از پشم ها که پیش از آن طبقه بندی شده حلاجی می شود . حلاجی پشم توسط خود نمدمالان انجام می شود. روش دیگر حلاجی و پشم زنی روش ماشینی یا صنعتی است که توسط ماشین های مخصوصی انجام می شود.
رنگرزی :
ماده اصلي نمد، پشم گوسفند به رنگ هاي طبيعي مانند سفيد، قهوهاي، سياه و يا تركيبي ازآن ها(بور) براي زمينه و مقداري پشم رنگ شده به رنگ هاي گوناگون جهت ايجاد نقوش است ۵٫ در بعضي مناطق، پشم زمينه را هم گاهي رنگ ميكنند و در نقاطي ديگر، گاه براي نقوش روي نمد نيز از پشم خودْرنگ استفاده ميكنند.
چنان چه تولید نمدهای رنگین یا نمدهای خودرنگ با نقوش رنگین مورد نظر تولید کننده یا مشتری باشد نمدمال پس از حلاجی پشم نسبت به رنگ کردن آن قسمت از پشم هایی که باید به طور رنگی مورد استفاده قرار گیرد اقدام نموده و پس از خشک کردن آن ها کار خود را آغاز می کند. البته هم اکنون در استان گلستان بیشتر از پشم های خودرنگ استفاده می شود
بعد از آماده شدن پشم ها استاد نمد مال قالب را آماده می کند . غالب اغلب از جنس پارچه متفال یا حصیر می باشد که ابعاد ان ۳-۲ یا بیشتر است برای تخته نمد های کوچکتر اندازه قالب کوچکتر است .نمد مال پشم های حلاجی شده را روی این قالب ریخته تا به کمک آب نمد مالی را انجام دهد
استاد نمد مال به یک طرف قالب طنابی را مطابق شکل بسته تا هنگام لوله کردن قالب ، این طناب به دور قالب تابیده و مانع از باز شدن قالب گردد
نمد مال ابتدا طرحوابعاد کالای مورد نظر گرفته و پس از انتخاب نوع و اندازه پشم مصرفی را توزین می نماید مثلا برای اندازه ۵/۱×۵/۱ ، ۸کیلو پشم و برای ۲/۱،۶کیلوپشم مورد استفاده می باشد و در اندازه های کوچک تر مثل زیر منقلی و چادری نیز ۳-۲کیلو پشم به کار می رود
استاد برای شروع کار قالب را در کارگاه پهن کرده و با کمک جاروی کوچک فراشی سطح قالب را مرطوب می کند .و از پشم لوله شده رنگی به نام (اوه)برای تزئین نمد استفاده می کند . قطر این اوه های لول شده از ۱-۲ سانتی متر بوده که به صورت نواری در روی قالب چیده می شوند .رنگهای مختلف برای تزئین نمد به کار می روند تا نقش زیبا در روی نمد پدیدار شود . نقوش به کار رفته اغلب طر حهای ذهنی است که توسط استاد مورد استفاده قرار می گیرد
نمد سازی
نمد سازی یک روش ایجاد اشیاء پر از آب بدون استفاده از آب است. سوزن های ویژه ای که برای ساخت مجسمه سازی 3D، جواهرات، دکوراسیون و هنر 2D استفاده می شود در امتداد شفت سوزن که الیاف را جذب می کنند و با الیاف دیگر برای تولید احساس احساس غلطی می کنند. این حفره ها گاهی به اشتباه نامیده می شود “دندان”، اما پیشانی های دندانه دار (مانند سیم خاردار) و بسیار سخت است که به پشم و تقریبا غیر ممکن است به خارج کردن. انواع مختلفی از سوزن های دندانه دار برای استفاده های مختلف در حین کار وجود دارد. نقاشی سوزن در فرایندهای صنعتی و همچنین در ساخت هنر فردی مورد استفاده قرار می گیرد.
نمد های مورد استفاده برای تولید، اغلب نمد های بسیار نازک هستند، گاهی اوقات در دارندگان قرار می گیرند که به کاربران اجازه می دهد تا از یک یا دو سوزن استفاده کنند تا اشیاء و اشکال پشم را از بین ببرند. سوزنهای تک نازکی برای جزئیات مورد استفاده قرار می گیرند و سوزن های چندگانه که با هم زوج می شوند برای مناطق بزرگتر استفاده می شوند و یا پایه پروژه را تشکیل می دهند. در هر لحظه از زمان ممکن است رنگ های مختلف فیبر برای جزئیات و شخصیت اضافه شده، با استفاده از سوزن ها برای ترکیب آنها در پروژه.
سبک کوائی از نقاشی سوزن توسط فرهنگ ژاپنی محبوب ساخته شده است. Kawaii به معنای ناز در ژاپنی است و به سبک کووائی احساس می شود فقط به این معنی است که شی ناز باشد. مجسمه های کوچکی که اکثر کاویای سوزن دارند، دارای جزئیات کوچک و کوچک، چهره و درخشان هستند. آنها در مقایسه با سوزن سوزن سنتی که بیشتر روستایی و خاکی است، نسبتا زیبا و شاداب هستند. Ikuyo Fujita (藤田 育 代 Fujita Ikuyo) یک هنرمند ژاپنی است که عمدتا در نقاشی احساس سوزن و موگول (لوله پاک کننده) کار می کند.
بافندگی
اختراع شده در اواسط قرن هجدهم و تا قرن بیست و یکم استفاده شد، فرایندی به نام “carroting” در تولید کیفیت مناسب برای ساخت کلاه مرد استفاده شد. پوست های بیش از حد، خرگوش یا خرگوش با محلول رقیق نیترات مایع جیوه درمان شدند. پوسته ها در یک کوره خشک شده اند که در آن خم نازک در طرفین رنگ نارنجی و رنگ هویج را تشکیل می دهد. گلوله ها بر روی یک نوار در یک دستگاه برش کشیده شده و پوست را در نازک های نازک بریده، با ناخن زدن به طور کامل از بین می رود. خز بر روی یک کولر شکل مخروطی قرار داده شد و سپس با آب گرم برای تحکیم آن به کار رفت. مخروطی سپس پوست را از بین می برد و از طریق غلطک های خیس عبور می کند تا خزه را احساس کند. سپس این هود ها رنگ شده و مسدود می شوند تا کلاه را بسازند. راه حل های سمی از هویج و بخارات آن تولید منجر به مسمومیت های جیوه در میان هاتون شد. این ممکن است منشا عبارت “دیوانه به عنوان یک خزنده” است که برای اثر طنز آمیز توسط لوئیس کارول در فصل “یک حزب چای دیوانه” از رمان آلیس در سرزمین عجایب مورد استفاده قرار گرفت.
استفاده از نمد
فلت در طیف گسترده ای از صنایع و فرایندهای تولید، از صنعت خودرو و کازینو به سازهای موسیقی و ساخت و ساز خانه، و همچنین در سلاح های تفنگ، یا در داخل کارتریج استفاده می شود و یا تحت فشار قرار دادند بشکه ی جهنده.
نمد در آلات موسیقی
بسیاری از آلات موسیقی استفاده می شود احساس. این اغلب به عنوان یک آمپر استفاده می شود. بر روی درهای مخروطی مخروطی، آن را از سقفی محافظت می کند و صدای پاک را تضمین می کند. این استفاده شده است برای قرار دادن مهاجمان درام باس و چکمه های تمپان. فلت به طور گسترده ای در پیانو استفاده می شود؛ برای مثال، چکشهای پیانو از پشم ساخته شده در اطراف یک هسته چوبی ساخته شده است. تراکم و پررنگی احساس یک بخش عمده ای از آنچه ایجاد می کند پیانو است. همانطور که احساس می شود با زاویه و بسته بندی شده با استفاده و سن، تن رنج می برد. فلوت تحت کلید های پیانو بر روی هارمونیک ها برای کنترل لمس و سر و صدای کلید قرار می گیرد؛ این نیز در پالت ها برای خاموش کردن یادداشت هائی که از طریق جلوگیری از جریان هوا خاموش نیست، استفاده می شود.
استفاده های صنعتی نمد
ملت اغلب در صنایع به عنوان یک آمپر صدا یا ارتعاش استفاده می شود و در ماشین آلات برای قسمت های متحرک و پلاستیکی استفاده می شود.
نمد در هنر و صنایع دستی
فلت برای ساختن نقاشی استفاده می شود. این بین کاسه لغزش و تصویر به عنوان یک اقدام محافظ برای جلوگیری از آسیب رسیدن به لبه نقاشی قرار داده شده است. این معمولا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در نقاشی هایی است که قبلا بازسازی شده و یا حرفه ای طراحی شده اند. به طور گسترده ای برای حفاظت از نقاشی های اجرا شده در سطوح مختلف از جمله بوم، پانل چوب و صفحه مس استفاده می شود.
هیئت مدیره تحت پوشش تحت پوشش می تواند در داستان سرایی کودکان استفاده شود. قطعهای کوچک و یا ارقام حیوانات، افراد و یا سایر اشیاء به یک هیئت مدیره محکم پایبندند و در فرایند گفتن داستان، داستانپرداز نیز آن را در هیئت مدیره با حیوانات یا مردم انجام می دهد. عروسک ها نیز می توانند با احساس ساخته شوند. عروسک های فانتزی مانند عروسک های Lenci در قرن نوزدهم و درست بعد از جنگ جهانی اول بسیار محبوب بودند.
احساس در هنر و طراحی
هنرمند آلمانی Josef Beuys، در میان دیگران، در تعدادی از آثار برجسته برجسته بود.
روسی valenki با یک ضد آب تنها متصل شده است.
در طول قرن های هجدهم و نوزدهم کلاه های بلند مردانه ساخته شده از ببری احساس محبوبیت داشتند.
منابع:
ویکی پدیا
اپادانا
دانشنامه نمیک از تمامی هنردوستان ،اساتید ایران برای پیشرفت ایران عزیزمان در تمامی زمینه ها دعوت به همکاری می نماید شما عزیزان با با دادن نظر و ارسال اطلاعات تکمیلی خود در این زمینه برای پیشرفت کشور عزیزمان در علم و فن آوری میتوانید باعث پیشرفت و تکامل کشور شوید
راهای ارتباط با ما
ایمیل : info@nmik.ir
برای سهولت ارسال نظرات و ارتقاء دانشنامه شما همچنین میتوانید متن و عکسهای خود را در وات ساپ با این شماره :09014465636 ارسال نمایید.
با تشکر تیم نمیک
ادامه...
الگوهای نمد
فسیل جالب ایران
مضاعف دوزی